Medisch vrijwilligersproject in Malawi

Hoe zag een vrijwilligersdag er ongeveer uit?

Na het ontbijt ging ik naar een dorp met het busje om daar mensen die wonden of andere klachten hadden te verzorgen en/of advies te geven. Dit varieerde van kleine wonden tot ernstige verwondingen.

S middags had je na de lunch had je even tijd voor jezelf. Dan kon je de lessen voorbereiden, je kledij wassen, naar de markt gaan of gaan rusten.

Daarna ging ik rond 2 uur naar de HIV-support groep of HBC-groep (Home Based Care) om les te geven. Deze lessen gingen onder andere over: gezonde voeding, TBC, HIV, Malaria, Diabetes… Ik ben vroedvrouw van opleiding en had gevraagd of ik van het curriculum mocht afwijken. Zo kon ik dan uitleg geven over de menstruele cyclus, zwangerschap, arbeid en bevalling, borstvoeding, family planning…

In overleg met het project ging ik minstens 1 dag per week in het lokale ziekenhuis helpen als vroedvrouw. Het ziekenhuis was 5 min stappen van ons huis. Als je wilde kon je ook naar de grotere ziekenhuizen in de naburige steden. Maar ik vond de “biketaxi’s” en “matola’s” die je daar naartoe moesten brengen niet zo fijn. Om in de grotere ziekhuizen te werken moet je wel enkele administratieve zaken in orde brengen en ook nog een bepaald bedrag extra betalen. Maar de staff ter plaatse helpt je daarmee als je dit graag wilt.

Had je tijdens het project verder nog wel eens tijd voor jezelf?

Elke avond waren alle vrijwilligers vrij. Je kon dan aan je lessen werken, yoga doen, of je vermaken met de andere vrijwilligers. We deden dan gezelschapspelletjes of gingen een film kijken. Maar rond 21u was iedereen meestal moe en klaar om naar bed te gaan.

De vrijdag namiddag en het weekend had je ook vrijaf. Je kon dan steeds in het vrijwilligershuis blijven en dan werd er ook eten voor jou voorzien als je dit wenste. Maar meestal gingen we met een groepje vrijwilligers op uitstap. Zo gingen we op safari’s in een nabij Nationaal Park maar bezocht ik ook tal van culturele zaken zoals een dorpen in de bergen, een muziekfestival of gingen we naar Lake Malawi om te gaan relaxen op het strand of iets te drinken.

Wat was voor jou echt 1 van de mooiste momenten daar?

Ik heb zeer veel mooie momenten gehad. Maar ik denk dat het mooiste moment was toen een koppel met hun baby’tje naar ons huis zijn gekomen om me te bedanken voor de goede zorgen.

Toen ik hen leerde kennen was hun baby nog maar 7 dagen oud en ziek. Toen ik vroeg of de baby goed dronk, zeiden ze van niet. Na de baby even te onderzoeken: temperatuur, gewicht, huidskleur, enz. probeerde ik hem aan de borst te leggen. Ik masseerde wat melk uit de borst van de moeder om te controleren of de melkproductie op gang was gekomen. Dit met succes en tot grote verbazing van de lokale arts die alles wat ik deed nauwlettend in het oog hield. Hij begreep echter niet dat ik zomaar melk uit de borst kon masseren. Ik zal de verbaasde blijk in zijn ogen nooit vergeten.

Ik heb deze baby de volledige voormiddag opgevolgd en iedere 2u hielp ik de mama om hem te laten drinken. Ondanks dat dit goed ging en ik de mama had verteld dat ze de baby niet in 3 fleecedekentjes hoefde te wikkelen, daalde de temperatuur niet. In het ziekenhuis in het dorp konden we geen verdere onderzoeken doen omdat de middelen er niet waren. Ondanks dat de baby alert was en vrij goed dronk maakte ik me zorgen om de aanhoudende koorts en het grote gewichtsverlies tijdens de eerste week.

Ik heb hen toen in overleg met de lokale arts doorverwezen naar een groter ziekenhuis omdat ze daar meer onderzoeken konden doen. De ouders konden het vervoer naar het andere ziekenhuis niet betalen en dat heb ik dan voor hen gedaan. Ik heb dit voor een 5-tal mensen gedaan omdat ze echt hulp nodig hadden die ik hen op dat moment niet kon geven.

Ik besefte heel goed dat ik daarmee de wereld niet zal veranderen, maar voor die 5 families heb ik wel een verschil kunnen maken. In een overheidsziekenhuis is de verzorging gratis. Het heeft me diep ontroerd toen een week later het gezin aan ons huis stond met een gezonde baby in de armen om mij te bedanken. Ik was zodanig overweldigd door mijn emoties dat ik zelfs niet gevraagd heb wat ze nog gedaan hebben in het andere ziekenhuis of hoelang ze daar zijn moeten blijven. Ik was gewoon super gelukkig om de baby en zijn ouders gezond terug te zien en heel erg dankbaar dat ze speciaal naar ons huis zijn gekomen om mij te bedanken…

Waren er zaken waar je het moeilijk mee had?  

De ontoereikende gezondheidszorg. Het maakte me kwaad dat we hier, in België, alles voorhanden hebben, terwijl er daar mensen ernstig ziek blijven of zelfs overlijden omdat men daar de medicatie, middelen of kennis niet heeft.

Ook heb ik veel jonge mensen leren kennen die heel intelligent en getalenteerd waren maar nooit de kansen zullen krijgen die wij hier in België krijgen. Dat vond ik best moeilijk, zeker omdat wij dat hier heel vanzelfsprekend vinden.  

Voelde je je daar veilig? Je ging namelijk op je eentje naar een onbekend land.

Ik heb me daar nooit echt onveilig gevoeld omdat ik goed werd opgevangen door de lokale mensen die voor het project werken en door de andere vrijwilligers die daar reeds waren.

Mangochi, de dichtstbijzijnde grotere stad, vond ik minder prettig om naartoe te gaan, maar echt onveilig heb ik me niet gevoeld. Ik voelde me wel soms heel erg bekeken. Natuurlijk probeerden ze me soms om geld te vragen, maar heb me nooit echt bedreigd gevoeld.

Ik ben 1 keer verloren gelopen in het dorp en toen heeft een vrouw mij naar ons huis gebracht omdat ze wist waar de “azungu” (=blanken in de lokale taal in Malawi) woonden.

Welke impact denk je dat het project daar heeft en waarom hebben zij vrijwilligers zo hard nodig?

Door het medische project hebben mensen gemakkelijker toegang tot verzorging. Het educatieve project zorgt ervoor dat de kinderen een betere kennis hebben en zo meer mogelijkheden krijgen om later verder te studeren. Ondertussen worden ook andere projecten ontwikkeld om de lokale gemeenschap zoveel mogelijk te ondersteunen.

Als vrijwilliger betaal je om te gaan werken in een project. Zo steun je het project niet alleen fysiek maar ook financieel. Wat vind jij daarvan? 

Ik vond alle projecten echt een meerwaarde voor de gemeenschap. Ook werden er door het project een 25 a 30 mensen uit het dorp tewerkgesteld: coördinator, kok, poetsvrouw, security, tuinmannen, vertalers… En zij kregen hiervoor een eerlijk loon. Er werd zelfs aan pensioensparen gedaan hebben ze mij verteld. Zo wordt de lokale economie ook gesteund.

Toen ik hoorde over de Engelsman die het project op poten heeft gezet en wat hij er zelf allemaal voor doet heb ik er absoluut geen probleem mee dat ik voor dit project heb betaald om er als vrijwilliger te helpen.

Jij ging 2 maanden, het minimum is 2 weken. Hoe lang zou je anderen aanraden dit project te doen?

Voor mij persoonlijk zou 2 weken te kort geweest zijn, zelfs 2 maanden vond ik te kort maar dat was omdat ik het daar echt naar mijn zin had. Ik denk dat ik eerder 4 weken zou aanraden als minimum.

Welke raad zou je toekomstige vrijwilligers graag meegeven voor ze vertrekken?

• Maak je vooraf niet teveel zorgen
• zorg voor plaats in je bagage om souvenirs terug mee te brengen.
• Neem kledij en schoenen mee die je nadien kan achterlaten voor de mensen daar.
• Zorg voor een goede reisapotheek, wat je zelf niet nodig hebt komt zeker van pas voor anderen.
• Als je dingen wil meenemen voor het project informeer dan even op voorhand waar meest behoefte aan is. Verbandmateriaal, handschoenen, kompressen, handontsmetting zijn steeds welkom voor het medische project. Ik had bijvoorbeeld spijt dat ik niet meer prentenboeken over zwangerschap en dergelijke mee had om mijn lessen beter te visualiseren.
• Houdt een dagboek bij, ik heb spijt dat ik dat niet heb volgehouden.
• Zoek bij aankomst op de luchthaven naar iemand met een T-shirt van Naturally Africa.
• En nog een tip aan de meisjes/dames: draag de traditionele kledij voor  vrouwen, de "chitenje". Dit wordt echt enorm gewaardeerd door de lokale vrouwen. Ik ben meerdere keren aangesproken door vrouwen in de dorpen dat ze het heel fijn vonden dat ik dezelfde kledij droeg dan hen. Een lange rok met wat "stretch" in je bagage is ook handig, zeker als je een biketaxi wil nemen

Heeft dit project je beeld van Afrika heel erg veranderd?

Voor mij zijn heel veel clichés die ik vroeger gehoord had bevestigd. De mensen zijn daar zo gelukkig met zo weinig. Het deed me iets om hun huisjes, hun leven en hun gewoontes in het echt te zien. Je kan het niet vergelijken met wat je in documentaires ziet. Als ik door het dorp wandelde was dat zo bijzonder, ik kan het niet uitleggen. De mensen in Malawi die ik ontmoet heb waren echt super!